Gewapend in mijn zwarte toga met in mijn rechterhand een dik rood wetboek trad ik binnen. Daar keken 18 paar ogen mij nieuwsgierig en enigszins sceptisch aan.
Deze week had ik een zeer bijzonder optreden voor een uniek gezelschap. En ze maakten het me niet makkelijk. Hun vragen waren bijzonder interessant, kritisch en vermakelijk. Dit keer was het geen rechtbank die ik hoefde te overtuigen of een groep ondernemers die de best practises van mijn vak wilden weten. Ik kwam terecht in een klas vol jeugd van tegenwoordig.
Mijn zoon zit in de laatste klas van de lagere school. De laatste toetsen zijn achter de rug. Ouders mogen komen vertellen over hun vak. Aan mij was het deze week de eer om te vertellen over hoe je advocaat wordt, hoe de rechtbank werkt, waarom er rechters en wetboeken zijn en hoe je ruzies oplost. En het allerleukste deel was dat de scholieren wel eens een keer een rechtszaak met elkaar wilden naspelen. In eigen toga’s natuurlijk.
Uiteraard waren er de geijkte vragen: Hoe je als advocaat een misdadiger kunt verdedigen? Of ik ook wel eens een beroemd iemand had bijgestaan? Was ik ook wel eens bedreigd? Wat is het nut van de toga? Welke zaak het meeste indruk op mij had gemaakt? En ik had ook vragen aan hen: Wat vinden ze van ruzies en wat vinden ze een goede manier om die ruzies op te lossen? Daar hadden ze al best wel goede gedachten over.
En toen kwam het hoogtepunt van de ochtend. Ze maakten kennis met het begrip “casus”. Die hield in dat een jongen draadloze oortelefoontjes bij zijn baas had gestolen, daarmee was betrapt, schuld had bekend, waarna vervolgens een klasgenote kwade geruchten over hem binnen het dorp verspreidde. De aanklacht tegen de klasgenote was smaad. Wat vonden de in kindertoga’s met bef gestoken groepen officier van justitie, slachtoffer, advocaten (3!) en rechters (4!) ervan? Overigens waren de bode, de pers en de griffier eveneens gretig, mondig en in de juiste volgorde van de partij.
Is het tenlastegelegde feit bewezen? Is er sprake van een strafbaar feit? Is de verdachte schuldig? Zijn er verzachtende omstandigheden? En vooral: Waar eindigt de vrijheid van meningsuiting? En mag die worden beperkt zodra belediging, smaad of zelfs laster plaatsvindt? Na rijp beraad viel de straf voor de denkbeeldige verdachte opmerkelijk hoog uit en bij de evaluatieronde bleven alle (!) scholieren er ook persoonlijk bij dat beledigen, lasteren en de ander in een kwaad daglicht stellen toch echt niet moet mogen.
Ik maak mij geen enkele illusie dat af en toe een ruzie op het schoolplein hiermee nu verleden tijd is. Maar wat was het heerlijk om te ervaren dat er zoveel jeugdige nieuwsgierigheid naar en enthousiasme is over de werking van ons rechtssysteem.
