Loon opschorten bij vertragen of belemmeren van de genezing
"Ik heb een zieke medewerker die ik moeilijk kan missen. Hij moet worden geopereerd, maar door de wachtlijsten moet hij nog een maand wachten. Ik heb hem aangeboden de kosten te betalen voor een operatie in een ziekenhuis in Duitsland, waar geen wachtlijst is. Hij weigert daarop in te gaan. Mag hij dat zomaar weigeren? Mag ik nu de betaling van zijn salaris opschorten?"
Alvorens deze vraag te beantwoorden, eerst een algemene beschouwing. Loondoorbetalen hoeft niet gedurende de tijd dat uw zieke medewerker door zijn toedoen zijn genezing belemmert of vertraagt. Daarover lijkt art. 7:629, lid 3, sub a BW duidelijk te zijn. Bij de behandeling van dit wetsartikel lichtte de minister toe: "De bepaling heeft een ruime strekking. Zij ziet niet slecht op gevallen waarin de werknemer door actief optreden aan zijn genezing in de weg staat, maar omvat ook de gevallen waarin de werknemer door nalaten zijn herstel verstoort. Waar het in de bepaling om gaat is dat de werknemer steeds die dingen doet en nalaat die van een zieke in zijn omstandigheden met het oog op een voorspoedige genezing kunnen worden verlangd. De regeling brengt derhalve mee dat de werknemer zo nodig een arts moet raadplegen, dat hij diens voorschriften moet opvolgen."
Mag u dan ook het salaris opschorten van uw regelmatig zieke werknemer omdat hij de adviezen van zijn huisarts niet heeft opgevolgd om te stoppen met roken, minder te drinken, gezonder te eten en meer te sporten? U zult wel raden dat de wetgever voor die situatie niet heeft bedoeld u het recht op loonopschorting te geven. Dat zijn namelijk gedragsveranderingen die de werknemer buiten ziekteperiodes om in de praktijk had moeten brengen. Het wetsartikel ziet daarentegen toe op ongewenst, belemmerend gedrag tijdens de ziekte. Wel heeft de wetgever gedoeld op situaties zoals het bijklussen tijdens ziekte of het plegen van andere belastende
activiteiten tijdens ziekte. Ook heeft de minister aangegeven dat het salaris wat hem betreft mag worden opgeschort als de werknemer een noodzakelijke operatie weigert "zonder goede reden".
Behandelkeuze
In het nabije verleden hebben rechters enkele uitspraken over dit onderwerp gedaan. In het geval waarin een werkneemster was gestopt met de door haar behandelende psycholoog voorgeschreven therapie en zij deze in weerwil van het advies van de arbo-arts niet heeft had hervat, mocht de werkgever overgaan tot loonopschorting (JAR 2004/14). Principiëler echter betrof het geval van een werkgever die van de werknemer vorderde mee te werken aan een specialistisch onderzoek om vast te kunnen stellen wat de beste behandelmethode is. De werknemer had zich laten opnemen in een verslavingskliniek, maar de werkgever vond de behandelduur ervan te lang en wilde weten of er snellere behandelmethodes zijn. De Kantonrechter wees die vordering af: "De keuze van de wijze van behandeling zal de werkgever aan de werknemer moeten overlaten, ook als de keuze die de werknemer maakt leidt tot een ziekteverzuim van een langere duur dan de werkgever met het oog op de gezondheid van de werknemer aangewezen acht. De rechter zal niet snel van oordeel zijn dat de werknemer door zijn keuze voor een bepaalde wijze van behandeling zijn genezing belemmert of vertraagt." (JAR 1998/76)
Waar het op aankomt, is dat uw werknemer alternatieve, "betere" behandelmethodes niet "zomaar" mag weigeren. Indien uw werknemer voor die weigering echter wel goede redenen aanvoert, kunt u die andere behandelmethodes niet afdwingen. De werknemer mag hoogst persoonlijke weigeringsredenen aanvoeren, zoals zijn recht op vrije artsenkeuze, zijn recht op integriteit van het menselijke lichaam en zijn recht op privacy. Het is ook een wezenlijk verschil of uw werknemer zijn genezing belemmert of vertraagt danwel of hij deze naar uw smaak onvoldoende bevordert. De wet geeft de werkgever alleen de bevoegdheid tot loonopschorting als de werknemer zijn genezing actief belemmert of vertraagt. In het geval dat u als werkgever vindt dat uw werknemer zijn genezing onvoldoende bevordert, heeft de wetgever niet in een opschortingsbevoegdheid voorzien. Het antwoord op uw vraag is dus dat uw werknemer uw voorstel om elders een operatie te ondergaan weliswaar mag weigeren, maar niet zomaar. En dat u zijn salarisbetaling alleen in geval van een gegronde weigering niet zult mogen opschorten.
