Wanneer je door ziekte niet kunt werken, is dat al vervelend genoeg. Het is daarom van groot belang dat je precies weet waar je aan toe bent. Welke stappen moet je zetten bij een ziekmelding? Wat is de rol van de bedrijfsarts? En vooral: welke rechten heb je als werknemer tijdens dit proces? In dit uitgebreide artikel ontdek je alles wat je moet weten om goed voorbereid te zijn bij ziekte en om ervoor te zorgen dat je rechten gewaarborgd blijven. Zo kun je met een gerust hart focussen op je herstel.
In het arbeidsproces kunnen werknemers geconfronteerd worden met gezondheidsuitdagingen die het uitvoeren van hun taken bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken. In dergelijke situaties is het van cruciaal belang dat zowel werkgevers als werknemers op de hoogte zijn van de geldende regels en procedures omtrent ziekmeldingen en de daaropvolgende stappen. Een sleutelfiguur in dit proces is de bedrijfsarts, wiens advies en begeleiding van fundamenteel belang zijn voor een succesvolle re-integratie en het waarborgen van de rechten van de werknemer.
Bij het lezen van dit artikel kom je meer te weten over deze deelonderwerpen:
- Ziekmelding: De eerste stap
- De rol van de Bedrijfsarts
- Wat je wel en niet tegen de bedrijfsarts kan zeggen en hoe je je voorbereidt
- Vertrouwelijkheid en informatiedeling van de Bedrijfsarts
- Meningsverschillen met de Bedrijfsarts
- Je Rechten als Werknemer bij Ziekmelding
- Veelgestelde Vragen over Ziekmelden
- Neem deel aan de Online Masterclass over de Zieke Werknemer
- Download de gratis Gids over de Rechten en Plichten van de Werknemer bij Ziekte
- Meer informatie over Ziekmelden en de Bedrijfsarts
1. Ziekmelding: De eerste stap
Wanneer een werknemer zich ziek voelt en niet in staat is om te werken, is het van essentieel belang om deze situatie onmiddellijk aan de werkgever te melden. De specifieke vereisten voor een dergelijke ziekmelding zijn doorgaans vastgelegd in het arbeidscontract, de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) of het bedrijfsreglement van de organisatie. Het is cruciaal om deze richtlijnen nauwgezet op te volgen, aangezien het verzuimen hiervan gevolgen kan hebben voor de loondoorbetaling en andere aspecten van de re-integratie.
- Tijdige ziekmelding
In de meeste gevallen wordt van werknemers verwacht dat zij zich zo spoedig mogelijk ziek melden, bij voorkeur voordat hun geplande werkdag of -dienst aanvangt. Dit kan betekenen dat de ziekmelding op zeer korte termijn moet plaatsvinden, zelfs indien de werknemer tijdens de werkdag onverwacht ziek wordt. Het is van belang om deze verplichting serieus te nemen, aangezien het nalaten hiervan gevolgen kan hebben voor de loondoorbetaling en eventuele disciplinaire maatregelen.
- Informatieverstrekking over de ziekte
Bij het ziekmelden is het niet noodzakelijk om gedetailleerde medische informatie te verstrekken aan de werkgever. De werknemer hoeft enkel te melden dat hij of zij ziek is en niet in staat is om te werken. De werkgever mag geen vragen stellen over de aard van de ziekte of de specifieke symptomen, aangezien dit een inbreuk zou vormen op de privacy van de werknemer. Echter, de werkgever kan wel vragen of de ziekte verband houdt met een bedrijfsongeval of een beroepsziekte.
2. De rol van de Bedrijfsarts bij de ziekmelding
Zodra een werknemer zich heeft ziekgemeld, doet de werkgever er verstandig aan om binnen een week contact op te nemen met een bedrijfsarts. Deze professionele gezondheidsdeskundige is gespecialiseerd in de relatie tussen werk en gezondheid en speelt een cruciale rol in het re-integratieproces van de zieke werknemer. Het is niet de werkgever die bepaalt of een werknemer ziek is, dat is een medisch oordeel dat is voorbehouden aan de bedrijfsarts.
Lees ook: Neem ziekmeldingen altijd serieus
- Eerste contactmoment met de bedrijfsarts
Doorgaans zal de bedrijfsarts binnen enkele weken na de ziekmelding contact opnemen met de werknemer voor een eerste gesprek. Dit eerste contact is van groot belang, vooral in gevallen van psychische klachten, aangezien werk zowel een mogelijke oorzaak als een potentiële remedie kan zijn voor dergelijke aandoeningen. Tijdens dit gesprek zal de bedrijfsarts samen met de werknemer onderzoeken welke taken en werkzaamheden de werknemer wel of niet kan uitvoeren, evenals het aantal uren dat de werknemer in staat is te werken.
- Probleemanalyse
Indien de ziekteperiode langer dan zes weken duurt, is de bedrijfsarts verplicht om een zogenaamde "probleemanalyse" op te stellen. Dit document bevat informatie over de redenen waarom de werknemer niet of slechts gedeeltelijk in staat is om te werken, de specifieke taken die de werknemer niet kan uitvoeren, en mogelijke aanpassingen of oplossingen die kunnen bijdragen aan een succesvolle re-integratie. Deze probleemanalyse wordt vervolgens gedeeld met zowel de werknemer als de werkgever.
Bij het opstellen van zijn probleemanalyse is de bedrijfsarts gebonden aan strikte richtlijnen en medische protocollen om te bepalen of er sprake is van ziekte en welke beperkingen dit oplevert voor het werk. Allereerst moet de bedrijfsarts objectief en onafhankelijk opereren, waarbij het belang van de werknemer en diens gezondheid centraal staat. Bij het vaststellen van medische beperkingen gebruikt de bedrijfsarts de zogenaamde "Richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)" en de "Richtlijnen en standaarden van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB)".
- Re-integratieplan
Op basis van de adviezen en aanbevelingen van de bedrijfsarts, zullen de werknemer en de werkgever gezamenlijk een re-integratieplan opstellen. Dit plan, dat uiterlijk in de achtste week van de ziekteperiode gereed moet zijn, bevat concrete afspraken over de manier waarop de werknemer geleidelijk aan weer aan het werk kan gaan. Hierbij kunnen aspecten als aangepaste werktijden, tijdelijke taakaanpassingen, trainingen of aanpassingen op de werkplek worden opgenomen.
Het is van cruciaal belang dat de werknemer zich houdt aan de afspraken in het re-integratieplan, aangezien het niet naleven hiervan kan leiden tot sancties van de werkgever, zoals het (gedeeltelijk) stopzetten van de loondoorbetaling.
Lees ook: Wat te doen met re-integratie bij een arbeidsconflict
3. Wat je wel en niet tegen de bedrijfsarts kunt zeggen en hoe je je voorbereidt
Een bezoek aan de bedrijfsarts kan best spannend zijn, vooral als je niet precies weet wat je wel en niet moet delen. Het is belangrijk te weten dat de bedrijfsarts gebonden is aan het medisch beroepsgeheim. Dit betekent dat je medische details alleen met de bedrijfsarts hoeft te bespreken en niet met je werkgever. Je mag uitleggen wat je klachten zijn en hoe deze je werk beïnvloeden, maar je bent niet verplicht om gedetailleerde diagnoses of privé-informatie te delen. De bedrijfsarts wil voornamelijk weten welke werkzaamheden je nog kunt verrichten en wat er nodig is voor een veilige terugkeer op de werkvloer.
Ter voorbereiding op het gesprek met de bedrijfsarts is het verstandig om vooraf je klachten helder op een rij te zetten en na te denken over hoe deze je werk beïnvloeden. Het kan ook nuttig zijn om na te denken over mogelijke oplossingen of aanpassingen die het werk haalbaar kunnen maken. Hiermee laat je zien dat je gemotiveerd bent om, binnen je mogelijkheden, weer aan het werk te gaan.
De bedrijfsarts zal ook nagaan of je klachten verband houden met de situatie op het werk. Indien jij bij je bezoek aan de bedrijfsarts je focus legt op klachten over je werkgever zal de arbeidsarts eerder kunnen concluderen dat er sprake is van een arbeidsconflict in plaats van een ziektesituatie. Indien je focus daarentegen ligt op fysieke en/of psychische klachten waarvoor je onder behandeling bent bij de huisarts en eventuele medische behandelaar zal de bedrijfsarts minder snel ontkomen aan het oordeel dat daadwerkelijk sprake is van medische beperkingen.
4. Vertrouwelijkheid en Informatiedeling van de Bedrijfsarts
De gesprekken tussen de werknemer en de bedrijfsarts vallen onder het medisch beroepsgeheim, wat betekent dat de bedrijfsarts zonder toestemming van de werknemer geen medische informatie mag delen met de werkgever, huisarts of andere behandelende artsen. De bedrijfsarts mag de werkgever enkel informeren over de mate waarin de werknemer in staat is om te werken, de verwachte duur van de arbeidsongeschiktheid en eventuele aanpassingen die nodig zijn om de re-integratie te faciliteren.
- Wat mag wel gedeeld worden
De bedrijfsarts is gerechtigd om de volgende informatie met de werkgever te delen:
- Welke taken en werkzaamheden de werknemer wel of niet kan uitvoeren, en de verwachte duur hiervan.
- Eventuele aanpassingen die nodig zijn om de re-integratie van de werknemer te vergemakkelijken, zoals aangepaste werktijden of andere taken.
- Wat mag niet gedeeld worden
De bedrijfsarts mag geen medische informatie over de werknemer delen met de werkgever, zoals:
- De aard van de ziekte of de specifieke klachten van de werknemer.
- Details over de medische behandeling of therapie die de werknemer ondergaat.
5. Meningsverschillen met de Bedrijfsarts
In sommige gevallen kan het voorkomen dat de werknemer het niet eens is met het advies of de beoordeling van de bedrijfsarts. In dergelijke situaties heeft de werknemer wettelijk het recht om (1) een deskundigenoordeel bij UWV aan te vragen of (2) een zogenoemde "second opinion" bij een andere bedrijfsarts aan te vragen. Dit houdt in dat een onafhankelijke, tweede bedrijfsarts de werknemer opnieuw zal onderzoeken en een nieuw advies zal formuleren.
- Procedure voor een Deskundigenoordeel bij het UWV
Wanneer je als werknemer twijfelt aan het oordeel van de bedrijfsarts over jouw arbeidsongeschiktheid, kan je een deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. Dit is een onafhankelijk oordeel van een verzekeringsarts in dienst van het UWV over de vraag of iemand in staat is om te werken. Een deskundigenoordeel kan bijvoorbeeld worden aangevraagd wanneer de werknemer vindt dat hij niet in staat is om te werken, maar de bedrijfsarts daar anders over oordeelt, of als er een meningsverschil is over de re-integratie.
De procedure voor het aanvragen van een deskundigenoordeel bij het UWV omvat de volgende stappen:
- Indienen van de aanvraag: Zowel de werknemer als de werkgever kunnen een deskundigenoordeel aanvragen. Dit gebeurt via een digitaal formulier op de website van het UWV of per post. Hierin moeten de reden voor het verzoek en relevante informatie over de situatie worden vermeld, bijvoorbeeld meningsverschillen over de arbeidsongeschiktheid of re-integratie.
- Verzamelen van informatie: Na ontvangst van het verzoek vraagt het UWV aanvullende informatie op, zoals medische gegevens van de bedrijfsarts of specialist, en informatie over de re-integratie-inspanningen. Soms vraagt het UWV ook rechtstreeks aanvullende gegevens aan de werknemer of werkgever.
- Beoordeling door een UWV-arts of arbeidsdeskundige: Een onafhankelijke UWV-arts (een speciaal daartoe opgeleide verzekeringsarts) of arbeidsdeskundige beoordeelt de situatie op basis van de verkregen informatie en eventueel een medisch onderzoek. Dit onderzoek kan een gesprek of fysiek onderzoek met de werknemer omvatten.
- Oordeel opstellen: Na de beoordeling stelt de UWV-arts of arbeidsdeskundige een deskundigenoordeel op. Dit oordeel bevat hun professionele mening over bijvoorbeeld de (on)geschiktheid voor werk of de re-integratie-inspanningen.
- Ontvangst van het oordeel: De aanvrager, of dit nu de werknemer of werkgever is, ontvangt het deskundigenoordeel schriftelijk. Dit oordeel geeft duidelijkheid over de situatie, maar het is niet bindend. Het kan echter wel worden gebruikt als basis voor verdere gesprekken en beslissingen, bijvoorbeeld in het re-integratieproces of bij een geschil.
- Eventuele vervolgstappen: Afhankelijk van de uitkomst van het deskundigenoordeel kunnen beide partijen het oordeel accepteren en verdere stappen nemen in de re-integratie, of er kan alsnog een arbeidsconflict ontstaan dat leidt tot een juridische procedure.
Het aanvragen van een deskundigenoordeel kan je als werknemer helpen om jouw positie te versterken en duidelijkheid te krijgen over je rechten en plichten tijdens het re-integratieproces.
Lees ook: Aanvragen Deskundigenoordeel door Werknemer (website UWV)
- Procedure voor een Second Opinion
De procedure voor het aanvragen van een second opinion verloopt als volgt:
- De werknemer dient de eerste bedrijfsarts te vragen om een second opinion aan te vragen.
- De eerste bedrijfsarts zal de werknemer vragen om toestemming te geven voor het delen van medische gegevens met de tweede bedrijfsarts.
- De tweede bedrijfsarts zal de werknemer onderzoeken en een nieuw advies opstellen.
- De tweede bedrijfsarts zal de werknemer vragen om toestemming te geven voor het delen van het nieuwe advies met de eerste bedrijfsarts.
- De eerste bedrijfsarts zal het nieuwe advies evalueren en de werknemer uitleggen of en waarom dit advies (gedeeltelijk) wordt overgenomen.
- De eerste bedrijfsarts zal vervolgens de verdere begeleiding van de werknemer op zich nemen, rekening houdend met het nieuwe advies.
Het is belangrijk op te merken dat de kosten voor een second opinion door de werkgever gedragen moeten worden.
6. Je Rechten als Werknemer bij Ziekmelding
Als werknemer heb je een aantal fundamentele rechten tijdens het ziekmeldingsproces en de daaropvolgende re-integratie. Het is essentieel om op de hoogte te zijn van deze rechten om ervoor te zorgen dat je op een eerlijke en respectvolle manier wordt behandeld.
- Recht op Privacy
Zoals eerder vermeld, heb je als werknemer het recht op privacy met betrekking tot jouw medische informatie. Je werkgever mag geen vragen stellen over de aard van jouw ziekte of de specifieke symptomen die je ervaart. De bedrijfsarts is gebonden aan het medisch beroepsgeheim en mag deze informatie niet delen met je werkgever zonder jouw uitdrukkelijke toestemming.
- Recht op Toegang tot de Bedrijfsarts
Je hebt het recht om contact te hebben met de bedrijfsarts van jouw werkgever, ongeacht of je een vast, tijdelijk of stage-contract heeft. De bedrijfsarts is er om je te adviseren en te begeleiden tijdens jouw re-integratieproces, en je mag op elk gewenst moment contact met hem of haar opnemen.
- Recht op een Deskundigenoordeel en Second Opinion
Indien je het niet eens bent met het advies of de beoordeling van de bedrijfsarts, heb je het recht om een deskundigenoordeel bij het UWV of een second opinion bij een andere bedrijfsarts aan te vragen. Dit betekent dat een onafhankelijke, tweede bedrijfsarts jouw situatie opnieuw zal beoordelen en een nieuw advies zal formuleren.
- Recht op Eerlijke Behandeling
Je werkgever mag je niet discrimineren of benadelen op basis van jouw ziekte of arbeidsongeschiktheid. je hebt het recht om met respect en waardigheid behandeld te worden tijdens het gehele ziekmeldingsproces en de re-integratie.
7. Veelgestelde Vragen over Ziekmelden
Ter afsluiting behandelen we enkele veelvoorkomende vragen die werknemers kunnen hebben met betrekking tot ziekmeldingen en de rol van de bedrijfsarts.
- Kan mijn werkgever mijn ziekmelding weigeren?
Nee, je werkgever mag jouw ziekmelding niet zomaar weigeren. Indien de werkgever twijfelt aan de legitimiteit van jouw ziekmelding, moet hij of zij een bedrijfsarts inschakelen om jouw situatie te beoordelen. Alleen een bedrijfsarts is bevoegd om te bepalen of daadwerkelijk ziek bent en niet in staat bent om te werken.
- Kan mijn werkgever van mij verlangen dat ik 24 uur per dag beschikbaar ben tijdens mijn ziekteperiode?
Nee, je werkgever mag niet van je verlangen dat je 24 uur per dag beschikbaar bent tijdens jouw ziekteperiode. Wel mag de werkgever van je verlangen dat je gedurende een bepaalde periode op de werkdag beschikbaar bent voor controle of gesprekken. De specifieke regels hiervoor moeten vastgelegd zijn in het verzuimprotocol van de organisatie.
- Kan mijn werkgever mij verplichten om naar het werk te komen als ik mij heb ziekgemeld?
Nee, je werkgever kan je niet verplichten om naar het werk te komen als je je hebt ziekgemeld. Je bent zelf degene die bepaalt of je in staat bent om naar het werk te gaan of niet. Indien je werkgever twijfelt aan jouw situatie, kan hij of zij een bedrijfsarts inschakelen om je te laten onderzoeken.
- Moet ik aan mijn werkgever vertellen wat mijn ziekte of klachten zijn?
Nee, je bent niet verplicht om aan je werkgever te vertellen wat jouw specifieke ziekte of klachten zijn. je werkgever mag hier ook niet naar vragen, aangezien dit een inbreuk zou vormen op jouw privacy. Als je werkgever hier toch naar vraagt, ben je gerechtigd om geen antwoord te geven.
- Mag mijn werkgever vragen welke taken ik wel of niet kan uitvoeren tijdens mijn ziekteperiode?
Ja, je werkgever mag je vragen welke taken en werkzaamheden je wel of niet kunt uitvoeren tijdens jouw ziekteperiode. Als dit duidelijk voor je is, dien je hier dan ook op te antwoorden. Indien je hier zelf onzeker over bent, kun je dit aangeven en zal de bedrijfsarts samen met je onderzoeken wat jouw mogelijkheden en beperkingen zijn.
- Ben ik verplicht om aangepast werk te accepteren als ik daartoe in staat ben?
Ja, indien de bedrijfsarts adviseert dat je in staat bent om bepaalde taken of werkzaamheden uit te voeren, ben je verplicht om dit aangepaste werk te accepteren. Je werkgever is namelijk verplicht om jouw loon door te betalen tijdens jouw ziekteperiode, en mag daarom van je verlangen dat je het werk doet dat je wel kunt doen.
- Wat als mijn werkgever en ik van mening verschillen over welk aangepast werk geschikt is?
Soms verschillen werkgever en werknemer van mening over de vraag of het door de werkgever aangeboden werk passend is en voldoende rekening houdt met de door de bedrijfsarts aangegeven medische beperkingen. In dat geval is het aan de arbeidsdeskundige om dit verder in kaart te brengen. Het is aan de werkgever om bij verschil van mening de arbeidsdeskundige in te schakelen.
- Moet ik mezelf altijd persoonlijk ziek melden, of kan iemand anders dit ook doen?
In principe wordt er van je verwacht dat je jezelf persoonlijk ziek meldt bij jouw werkgever. Echter, indien je een geldige reden heeft waardoor je dit niet zelf kunt doen (bijvoorbeeld omdat je te ziek bent om te bellen), kan iemand anders dit namens jou doen.
- Ben ik verplicht om mij voor een bepaald tijdstip ziek te melden?
Er is geen vastgestelde tijdslimiet waarop je je ziek moet melden, maar het is wel verwacht dat je dit zo snel mogelijk doet nadat je weet dat je ziek bent en niet kunt werken. In de praktijk betekent dit dat jij je idealiter ziek meldt voordat jouw geplande werkdag of -dienst begint. Indien je tijdens jouw werkdag onverwacht ziek wordt, dient je je zo spoedig mogelijk ziek te melden.
- Mag mijn werkgever mijn loon inhouden of vakantiedagen afschrijven als ik mij ziek meld?
Nee, je werkgever mag jouw loon niet inhouden of vakantiedagen afschrijven enkel omdat jij je hebt ziekgemeld. Dit is alleen toegestaan indien je je niet houdt aan de afspraken die zijn gemaakt over jouw re-integratie. Het is daarom van groot belang dat je je aan deze afspraken houdt, ook als je het er niet mee eens bent. Lees ook: Loonopschorting en loonstop bij weigeren re-integratieverplichtingen.
- Wat kan ik doen als ik het niet eens ben met het advies van de bedrijfsarts?
Indien je het niet eens bent met het advies of de beoordeling van de bedrijfsarts, heb je het recht om een deskundigenoordeel bij het UWV of een second opinion bij een andere bedrijfsarts aan te vragen. Bij een deskundigenoordeel geeft de verzekeringsarts van UWV een onafhankelijk oordeel. Bij een second opinion moet de bedrijfsarts moet een onafhankelijke, tweede bedrijfsarts inschakelen om jouw situatie opnieuw te beoordelen. De kosten voor deze second opinion moeten door je werkgever worden gedragen.
8. Neem deel aan de Online Masterlass: De zieke werknemer
Heb je als werkgever wel eens te maken met een zieke werknemer? Of ben je zelf een werknemer die zich heeft moeten ziekmelden? Wil je graag precies weten hoe het juridische traject eruit ziet, vanaf ziekmelding tot aan re-integratie en eventueel ontslag? Leer alles wat je moet weten als je te maken krijgt met een zieke werknemer: Laat je binnen 120 minuten volledig bijpraten en krijg talrijke juridische en praktische tips. Met Tevredenheidsgarantie en Deelnamecertificaat.
Ga naar: Online Masterclass De zieke werknemer
9. Download de Gids over de Rechten en Plichten van de Werknemer bij Ziekte
Van ziekmelding tot en met de re-integratie of ontslag. Zo ga je verantwoord om met een zieke werknemer. Doe je voordeel met deze tientallen bewezen Tips uit de actuele dagelijkse praktijk van het ziekteverzuim en maak kennis met de best bewezen aanpak. Download deze Ultieme Gids over de Rechten en Plichten van de Zieke Werknemer nu GRATIS en je weet exact hoe je verantwoord en resultaatgericht het gehele ziekteverzuimtraject doorloopt.
Ga naar: Gids over Ziekteverzuim Downloaden
10. Meer informatie over ziekmelden en de bedrijfsarts
Lees ook ons informatieve artikel: Arbeidsconflict bij ziekteverzuim aanpakken. Bel voor meer informatie met één van onze gespecialiseerde arbeidsrechtadvocaten. Onze telefoonnummer is: 085 - 020 10 10. Wij beantwoorden graag je vragen.
Lees ook onze aanbod: producten en diensten bij ziekteverzuim
